Dưới đây là một bài xã luận mẫu về hiện tượng tâm lý phổ biến trong xã hội hiện nay – việc một số người tìm cách ngăn cản hoặc hạ thấp quyền lên tiếng của người khác chỉ vì nghề nghiệp của họ:
Đừng Đóng Khuôn Công Dân Trong Chiếc Áo Nghề Nghiệp
Trong đời sống hiện đại, nơi các vấn đề chính trị, xã hội ngày càng trở nên gắn bó mật thiết với đời sống cá nhân của mỗi con người, việc người dân lên tiếng – dù là trên mạng xã hội hay trong đời thực – là điều bình thường, thậm chí là cần thiết. Tuy nhiên, một hiện tượng đáng lo ngại đang diễn ra: không ít người bị phản ứng hoặc miệt thị khi bày tỏ quan điểm, chỉ vì... nghề nghiệp của họ.
Chúng ta hẳn từng nghe những câu như: “Anh là bác sĩ thì lo cứu người đi, đừng bàn chuyện chính trị.” Hay: “Cô là giáo viên thì lo dạy học, việc nước đã có người lo.” Những lời nói như vậy không chỉ mang tính chất ngăn cản, mà còn hàm ý rằng có một “ranh giới vô hình” giữa chuyên môn nghề nghiệp và tư cách công dân. Đây là một quan niệm sai lầm và nguy hiểm.
Trước hết, mỗi người trưởng thành trong xã hội không chỉ là một bác sĩ, giáo viên, kỹ sư hay công nhân. Trước hết và trên hết, họ là công dân – những con người sống trong một cộng đồng, chịu ảnh hưởng từ chính sách, luật pháp, và định hướng phát triển của quốc gia. Một chính sách giáo dục tồi ảnh hưởng đến người giáo viên; một hệ thống y tế bất công ảnh hưởng đến bác sĩ và bệnh nhân. Làm sao họ lại không có quyền – và thậm chí là trách nhiệm – lên tiếng?
Thứ hai, việc đóng khung con người vào chuyên môn chính là một biểu hiện tinh vi của chủ nghĩa bịt miệng. Nếu ai cũng “im lặng cho đúng vai”, thì ai sẽ là người lên tiếng trước bất công, tham nhũng, hoặc sai trái? Giới nào sẽ được phép nói? Chính trị chỉ là việc của “chính trị gia” – nhưng nếu những người chịu tác động trực tiếp không lên tiếng, thì chính trị sẽ rơi vào tay những kẻ chuyên quyền, không kiểm soát.
Ngoài ra, đòi hỏi mỗi người phải “chỉ làm đúng việc mình” phản ánh một tâm lý phân mảnh công dân, tước đoạt vai trò xã hội toàn diện của con người. Một xã hội lành mạnh không phải nơi người ta im lặng vì sợ lạc đề, mà là nơi người dân cảm thấy có quyền và có không gian để bàn luận, phản biện – dù họ là ai, làm nghề gì.
Cuối cùng, lịch sử đã cho thấy: không ít nhà hoạt động xã hội, người khởi xướng cải cách đến từ đủ mọi tầng lớp – có thể là một linh mục, một bác sĩ, một cô giáo làng, hay một nông dân. Họ không cần “nghề nghiệp đúng chuẩn” để có tư cách lên tiếng. Điều duy nhất họ cần là trách nhiệm công dân và lòng can đảm.
Một xã hội dân chủ không chỉ được xây bằng luật pháp, mà còn bằng sự tham gia chủ động và đầy trách nhiệm của từng người. Đừng để định kiến về nghề nghiệp trở thành cái cớ để triệt tiêu tiếng nói công dân. Bởi im lặng không bao giờ là trung lập – nó luôn là sự ủng hộ vô hình cho hiện trạng, dù hiện trạng ấy có tồi tệ đến đâu.
“Giá mà người thông thái phải trả khi không tham gia chính trị là bị cai trị bởi những kẻ ngu dốt.”-Plato
Nhưng khi những kẻ ngu dốt đã cai trị thì sự không chịu im lặng phải trả giá.
Nhưng điều này không có nghĩa là chúng ta nên im lặng.
Ngược lại – chính vì sự phản kháng phải trả giá mà nó càng đáng giá. Những tiếng nói trung thực, dù bị bóp nghẹt, vẫn gieo mầm cho hy vọng. Bởi sự thay đổi không bao giờ đến từ đám đông ngoan ngoãn, mà đến từ những người dám chịu mất mát để bảo vệ điều đúng.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét